Ayrıca, kâr payı dağıtım oranını mülkiyet yoğunluğu ve likiditenin pozitif yönde, firma büyüklüğü, finansal kaldıraç oranı ve yatırım fırsatlarının negatif yönde etkilediğini, büyüme fırsatının ise herhangi bir etkisinin olmadığını tespit etmişlerdir. Afza ve Mirza (2010) Karaçi Menkul Kıymetler Borsası nda kayıtlı 100 şirketin dönem verilerini ele alarak kâr payı politikalarını etkileyen faktörleri en küçük kareler regresyon yöntemini kullanarak analiz etmişlerdir. Yapılan analize göre; kâr payı ödemelerini serbest nakit akışı ve kârlılığın pozitif yönde, yönetim yapısı, bireysel mülkiyet, finansal kaldıraç oranı, büyüklük ve nakit akım duyarlılığının ise negatif yönde etkilediklerini tespit etmişlerdir. Analiz bulgularına dayanarak potansiyel yatırımcıların şirketlerin kâr payı politikalarını önemli gördükleri sonucuna varmışlardır. Dolayısıyla, Covid-19 pandemisi ve döviz kuru sepeti arasındaki nedenselliğin olduğuna dair hipotezimizi destekleyen sonuçlara ulaşılmıştır. Bu durum Türkiye de ele alınan dönemde Türk Lirasının hesaplanan döviz kuru sepeti karşısında meydana gelen değer düşüklüğünün Covid-19 salgın sürecinde yaşanan ekonomik belirsizlikle beraber döviz kurlarını etkilediğini ortaya koymuştur. Ayrıca, elde edilen bu nedensellik bulguları uluslararası alanda hazırlanan Nwosa (2020) ve Konstantakis vd.
Eğer maaşlı olarak çalışan biriyseniz, bu durumda vergi dairesinden maaşınızın belirli bir yüzdesine el koymasını isteyebilirsiniz. Böylece vergi dairesi, her ay bu tahsilatı gerçekleştirir ve bu durumda hesap blokesi de kaldırılır. Tamamen yasal şartlar altında gerçekleştirilen hesap blokesi, borç ödemesi yapılana dek kaldırılmayabilir. Blokenin konulması ya da kaldırılması konusunda bankalar, herhangi bir hükümde bulunamaz. Bu konuda gelen resmî bildirimlerle hareket eden bankalar, emir gelmediği sürece bloke kaldırma ya da bloke koyma işlemlerini yapamaz. Borcun ödemesinin yapılması ya da borcun yapılandırılarak belirli bir miktarının ödenmesi sonrasında ilgili resmî kurumlara bildirim yapılmalıdır. Ancak hesap blokesi yalnızca banka borcu sebebiyle yapılmışsa, bu durumda borç ödemesi yapılır yapılmaz banka tarafından konulan bloke kaldırılabilir. Temel anlamda bloke, banka hesabına değil; hesap içerisindeki paraya konulur ve hesapta bulunan paranın harcanmasına kısıtlama getirir. Hesap blokeleri, borç sebebi dışında banka kredi borçları, iflas, kefaret, kredi teminatı, vergi borcu, sermaye artırımları gibi sebeplerden ötürü de gerçekleşebilir. Bloke, hangi kurum ve kuruluş tarafından konulmuş ise mevcut durum çözüme kavuşana dek ya da o kurumdan ikinci bir talimat gelinceye dek kaldırılmaz. Jeoekonomik güç, kısa tanımı ile askeri ve siyasal araçlardan çok ekonomik araçlara dayanan güçtür. Bu gücün kullanılmasında coğrafya, ekonomi, bilim ve teknoloji politikaları, eğitimli nüfus, yeraltı ve yerüstü kaynaklarının dağılımı ve erişilebilir olması önem taşımaktadır.
Tam da bu sebeple, önce Londra’da başlayan ve daha sonra dünyaya yayılan Yokoluş İsyanı hareketi, “Para İsyanı” (Money Rebellion) adıyla bankacılık ve finans dünyasının fosil yakıt sektörüne yatırımlarını hedef alan bir yan hareket başlattı. Gezegende fosil yakıt üretimine ve kullanımına bir çırpıda son verdiğimizi hayal edelim. Sera gazı emisyonlarının bugün, siz bu satırları okurken sıfırlanması halinde bile, hâlihazırda atmosferde bulunan gazların etkisiyle küresel ısınmanın Paris Anlaşması’nda hedeflendiği üzere 1.5 derecede sınırlı kalıp kalmayacağı soru işareti. HEAL araştırmasında karar vericilere, mevcut kömürlü termik santralleri için en geç 2030 yılı olmak üzere, kapatılma tarihlerinin belirlenmesi ve yeni kömürlü termik santral inşa edilmemesi yönünde çağrıda bulundu. Dünyanın en soğuk yerlerinden sırasıyla Antartika ve Sibirya’dan sonra gelen kuzey kutbunun en büyük buzul örtüsüyle kaplı, Danimarka Krallığı’na bağlı özerk bir ada olan Grönland ısınıyor.
- “Yavaş Gıda” akımının tarihi, 1986’da Roma’da Mc Donald’s şubesinin açılışına karşı düzenlenen protesto eylemine dayanıyor.
- Cargill, tahıl vinçleri, demiryolu bağlantıları, gemiler, terminaller ve mavnalara sahip olup dünya tahıl dağıtımının %80 ini kontrol ve idare etmektedir.
- Marmara Denizi’nin kirlenmesinde tek etken kuşkusuz sanayi kirliliği değil, ancak yapılan değerlendirmelerde sanayi kirliliğinin boyutu ile ilgili somut verilere ulaşamıyoruz.
Çalışmanın temel amacı da; söz konusu faktörlerden öne çıkanları irdelemek ve öğrencinin bu konudaki görüşlerini tespit etmektir. Bu bağlamda çalışmada öğrencilerin muhasebe derslerine karşı tutumları ve bu tutumlarını etkileyen faktörler; öğrencinin tutumu, öğrenme yöntemi, öğrenme ortamı, öğretim elemanı ve aile olarak beş başlıkta toplanmıştır. Öğrencinin derse olan tutumunu; söz konusu faktörlerden hangisinin ne kadar etkilediğini tespit etmek amacıyla önce faktör analizi yapılmış ve akabinde doğrulayıcı faktör analizi yani yapısal eşitlik modelinden faydalanılmıştır. Yapılan eşitlik modelleri ve analizler sonucunda da; öğretim elemanı faktörünün; öğrencinin tutumu, öğrenme yöntemi, öğrenme ortamı ve aile olarak belirlenen diğer faktörler üzerinde net olarak olumlu bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. 215 Entropi yöntemindeki ağırlıklandırma esaslarına bağlı olarak yapılan ve iki farklı çok kriterli karar verme yöntemiyle analiz edilen inovasyon çıktısı performans sıralamalarının birbiri ile tutarlı olduğu görülmektedir. İllerin inovasyon çıktısı performans sıralamalarında birkaç basamaklık değişimler görülse de sıralamaların genellikle birbirine yakın olduğu görülmektedir.
Çalışmalarda bilgi edinme başvurularında bilgi istenebilecek kurumların listesi bilmehakki.org sitesi ise üzerinden incelenebilir. Ekoloji alanında hem teorik çalışmalar yapan hem de sahadaki her mücadelede desteğini esirgemeyen akademisyen Beyza Üstün’ün Kobane davasında tutuklu yargılanmasına parantez açtık. Müsilaj kirliliğinin ortaya çıkmasından bu yana çok sayıda söyleşi, görüş, öneri ve rapor kamuoyuna yansıdı. Son olarak 18 Haziran’da İstanbul Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü öğretim görevlileri tarafından kapsamlı bir değerlendirme yayınlandı. Haftalardır Marmara Denizi’nin ortalamanın çok üzerinde ısınması, derin deniz deşarjı, tür çeşitliliğinin azalmasıyla ekolojik dengenin yitirilmesi gibi çok sayıda olguyu konuşmaya başladık. Bugüne kadar yayınlanan söyleşiler ve raporlar ışığında, bakanlığın 22 maddelik eylem planını temel alarak yetkililerden ve deniz kirliliğinde en büyük pay sahibi aktörlerden cevap bekleyen soruları derledik. Geçtiğimiz haftasonunda ABD’nin batı yakasında, Kaliforniya eyaletinde ulusal park statüsünde olan Ölüm Vadisi (Death Valley) bölgesinde sıcaklık 54 derece olarak ölçüldü. Bu ölçümün dünya üzerinde şu ana kadar ölçülmüş en yüksek ortam sıcaklığı olarak kayda geçebileceği söyleniyor. Güney Kaliforniya’da Palm Springs Cumartesi günü 48.8 dereceyi görürken, Las Vegas 47.2 derece ile yine bugüne kadarki en sıcak gününü yaşadı. Antalya’nın Finike ilçesine bağlı Kızılcık yaylasında yaşayan Aysin ve Ali Ulvi Büyüknohutçu, evlerinin yakınlarındaki taş ve mermer ocaklarının faaliyetlerini sürdürebilmeleri amacıyla sedir ormanlarının kesilmesine karşı çıkıyordu. Doğayı savundukları, ormanların talan edilmesini önlemeye çalıştıkları için 9 Mayıs 2017 günü evlerinde öldürüldü. Cinayeti işleyen Ali Yamuç bir gün sonra tutuklandı, ancak cinayetten birkaç ay sonra, 20 Eylül 2017’de cezaevinde intihar etti.
Bu tanıma, aralarında hayvanlar üzerinde deney yapan firmalar, kürk üreticileri, silah endüstrisi, kumar sektörü gibi çok sayıda iş alanı dahil. “Minimum standartlar” adı verilen belgede kredi alacak kuruluşlara çalışma hakları ve insan haklarına saygının yanı sıra, yasal yollarla vergi muafiyeti elde edilmemesi şartı da koşuluyor. Hâlihazırda 720 binin üzerinde müşterisi olan banka Hollanda, Birleşik Krallık, İspanya, Fransa, Almanya ve Belçika’da faal. Ancak her ülkede şubesi yok ve çoğunlukla online olarak internet paribahis ve mobil uygulaması üzerinden hizmet veriyor. Bu amaçla Net Sıfır İçin Glasgow Finans Birliği girişimi kapsamında Net Sıfır Varlık Yöneticileri adlı bir oluşum kuruldu. Temmuz ayında yapılan açıklamaya göre, net sıfır emisyon hedeflerine uyma vaadiyle oluşumun taahhütnamesini imzalayan şirket sayısı 128’e çıktı. Bu imzalarla net sıfır emisyona taahhüt edilen varlıkların toplamının sadece altı ayda 43 trilyon dolara eriştiği belirtiliyor, bu da yaklaşık 100 trilyon dolar toplam varlığı yönettiği düşünülen sektörün değerinin neredeyse yarısı demek. Kimi yatırımcılara göre bu meblağ finans dünyası için bir “eşik noktası” oluşturuyor. Bir başka deyişle, geri dönüşü olmayan bir ivmenin yakalandığını savunuyorlar. Toplam yatırım maliyetinin yanında, çalışmada bankalar ayrıca Paris Anlaşması doğrultusunda fosil yatırımları sonlandırma çabaları ve bunları yenilenebilir enerji yatırımlarıyla dengelemek suretiyle geliştirdikleri net sıfır emisyon uygulamaları çerçevesinde ele alındı. Raporda net sıfır emisyon politikası açıklayan 17 bankanın çoğunun bunları uygulamada zayıf ve yetersiz kaldığı vurgulanıyor, özellikle fosil yakıtlara yatırımların sonlandırılmasına ilişkin çok daha kararlı adımlar atılması gerektiği ifade ediliyor. Net sıfır emisyon politikalarının olumsuz tarafı küresel firmalara ağaç dikme inisiyatiflerine destek vermek gibi, üretim süreçlerini değiştirmeden karbon telafisi yapabilme seçeneği sunması.
Muğla’daki üç kömürlü termik santralinin çalışmasına son verilmesi, her 100 erken ölümden 88’ini engelleyebilir. Sağlık maliyetleri ise yüzde 84 oranında düşerek, 36 milyar eurodan 6 milyar euroyainecek. Son olarak Zonguldak’taki dört kömürlü termik santralinin faaliyetinin sona erdirilmesiyle ise her 100 erken ölümden 88’i önlenebilir. Sağlık maliyetleri de yüzde 85 düşerek, 37 milyar eurodan 5 milyar euroya gerileyecek. Şans oyunları veya kumar gibi eğlence türlerinin ödemesini sağlayan ve yasal olmayan internet sitelerinden alınan ödeme de incelenme amacıyla bloke edilebilir. Bu durumda araştırma süreci, ilgili kurum tarafından tamamlanana dek hesap blokesi kaldırılmaz. Terör suçları ile ilişkilendirilen kişilerin banka hesapları da devlet kurumları tarafından incelemeye alınıp bloke edilir. Mahkeme veya araştırma süreçleri tamamlandığında ise blokeler resmî kurumların ilgili bankaya yapacağı bildirimlerle ortadan kalkar.
2015’te imzalanan Paris Anlaşması’na gidilen süreçte salım hakkı üzerinden ticaret yapılması sıklıkla gündeme gelmiş ve eleştirilmişti. Bilim insanları ve iklim aktivistleri, “iklim adaleti” vurgusuyla gelişmiş ülkelerle kalkınmakta olan ülkeler arasında karbon salım hakkı anlaşmaları yapılmasına karşılar. Bunun yerine, kalkınmakta olan ülkelerde karbon sıfır toplumlar oluşmasına imkân tanımak için iklim alanındaki finansal desteklerin artması talep ediliyor. Paris Anlaşması’nı mecliste neredeyse altı yıl sonra onaylayan, fosil yakıtlara halen çok yüksek kamu desteği sağlamayı sürdüren Türkiye’de bankacılık sektörü fosil yakıtlara yatırım konusunda ne kadar bilinçli? Hükümetin Paris Anlaşması’nı geciktirdiği dönemde iş dünyası, dünyadaki trendlerden geri kalmamak adına “net sıfır emisyon” hedeflerini gündemine almaya başladı. Ancak, hemen hemen her etik kriterin benimsenmesinde yaşandığı üzere, Türkiye’de özel sektörün bu konuda izlediği tutum ikircikli ve yanıltıcı söylemlere gebe. Ancak birçok büyük banka bünyelerinde sürdürülebilirlik departmanları oluşturuyor, karbon nötr ve net sıfır hedeflerine erişmek için eylem planları açıklıyor ve yenilenebilir enerjiyle yeşil teknolojilere yatırımlarını artırıyor.
Ama asıl değişim ise artan yüklerle fosil yakıtlara yatırımların getirisinin düşürülmesi ve daha uçucu hâle gelmesi. Yani finans dünyasının asıl çıkarını fosil yakıt yatırımlarından çekilmek olarak görmesi. ERBD 2019’un Ocak ayında karbon fiyatıyla ilgili detaylı bir strateji belgesi yayınladı. Dünya Bankası’nın ise karbon fiyatın ekonomik analizlerde nasıl kullanılacağına dair 2017’de hazırladığı bir kılavuz mevcut. Kılavuzda bir projenin maliyet-etkinliği değerlendirmesini yaparken, ekonomik ömrü boyunca yıllık gölge karbon fiyatının yıllık toplam sera gazı emisyonlarla çarpılması tavsiye ediliyor. Böylece, sera gazı emisyonları dikkate alınmadığında son derece kârlı görünebilecek projelerin sorumlu oldukları kirliliği de ekonomik bir veriye aktarmak amaçlanıyor. P24 bünyesinde 17 Nisan 2021’de yayına giren Gezegen, yerkürenin sorunlarını merkezine alıyor. Gezegen, Türkiye’nin yoğun gündeminde kaybolan birçok konuyu sürdürülebilir gündemde tutan, belgeleyen, tartışmalara katma değer kazandıran, çeperleri genişleten ve fikri takibi ihmal etmeyen bir yayın çizgisi benimsiyor. Gazeteciliğin emeğinin değerini geri kazandırma anlayışıyla mecrada yalnızca telifli içeriklere yer veriyor. Araştırmacı haberciliğin yanı sıra, yaşam alanlarını koruyan ya da çevre talanı nedeniyle hayatları etkilenen yurttaşların hikâyelerini aktarmak, beri taraftan teknik ve teknolojik inovasyonlara yer vererek çözüm gazeteciliğinin gelişmesini de sağlamak Gezegen’in amaçları arasında. Gezegen ekibi olarak ilk atölyemizi 11 ve 18 Haziran’da, İstanbul Edebiyat Evi’nin sıcak ortamında gerçekleştirdik. Nehir ve Deniz’in söyleşimiz boyunca vurgulamaya çalıştığı üzere, ODTÜ Çevre Topluluğu’nun yasaklanması üniversitede gerek akademisyenlerin gerekse öğrencilerin özgürlüklerinin üzerindeki baskının sonuçlarından biri.